Kobieta zasłonięta przez gazetę, którą czyta

Jak odróżnić fakt od opinii?

Pytanie z pozoru łatwe, ale czy na pewno w dzisiejszym świecie jest to takie proste? Zacznijmy od tego, że liczba bodźców jaką musimy odbierać każdego dnia przekracza często nasze możliwości poznawcze i jesteśmy wręcz przeładowani informacjami. Chcemy wiedzieć jak najwięcej, ale w morzu tylu newsów czasami  trudno znaleźć fakty, czyli to, co opowiada nam prawdę o otaczającym nas świecie. Właśnie zacznijmy może od tego, czym jest fakt.

Faktem nazywamy zdarzenie, zjawisko, informację, które potwierdzić można dowodami, które zdarzyło się w określonym miejscu i czasie. Fakty są udokumentowane i  oparte na badaniach naukowych. Można je sprawdzać i obserwować. Są odzwierciedleniem rzeczywistości. Nie można ich kwestionować ani ich podważać. 

Opinia natomiast opiera się poglądzie osobistym, może zawierać w sobie fakty, ale nie musi. Nie można jej w żaden sposób udowodnić. Ma charakter subiektywny. Jest mocno utożsamiana ze sferą emocjonalną i doświadczeniami osoby, która ją wypowiada. Często charakteryzuje ją słownictwo nacechowane emocjonalnie, wartościujące. Czasem równie stereotypizacja. Zdarza się, że trudno to dostrzec, ponieważ, nie zawsze jest to podane wprost. Może mieć charakter bardziej metaforyczny. 

Opinie są pewną interpretacją rzeczywistości. Zależą od punktu widzenia. Np. Szczepionki to produkty lecznicze, które mają stymulować układ odpornościowy człowieka do wytworzenia odporności na określoną chorobę, chroniąc zaszczepioną osobę przed ciężkim przebiegiem choroby lub późniejszymi powikłaniami, dlatego szczepienia są formą ochrony przed drobnoustrojami, takimi jak bakterie lub wirusy. Mamy tu do czynienia z faktem, gdyż robiąc odpowiedni research dowiemy się jak działają szczepionki, że są stworzone w celach ochrony przed chorobami i nie są one potencjalnie niebezpieczne dla naszego organizmu. Natomiast stwierdzenie: Szczepionki nie działają, bo ja i tak zaraziłem się wirusem i miałem gorączkę – to przykład opinii wypracowanej na podstawie doświadczenia osoby wypowiadającej, która z góry zakłada, że ten przykład i jej sytuacja świadczą o nieskuteczności szczepionek. Opinią jest również odnoszenie swojego jednostkowego doświadczenia do ogółu ludzi.  

Dlaczego to jest takie ważne?

Znalezienie różnic pomiędzy faktem a opinią jest kluczowe, ponieważ pomaga wyciągnąć prawidłowe wnioski.  Pozwala na właściwą ocenę sytuacji i weryfikację informacji, czy jest wiarygodna, czy jednak nie. W długich tekstach nie chodzi o to, aby analizować zdania pojedynczo, warto skupić się na głównej myśli jaką konkretne zdania wyrażają. Przydaje się do tego myślenie krytyczne. Więcej o krytycznym myśleniu możesz znaleźć tutaj: https://pacjencipacjentom.pl/czym-jest-krytyczne-myslenie/

W życiu z chorobą przewlekłą warto opierać się na faktach, kiedy poszukujemy konkretnych informacji na temat swojej choroby. Słuchanie opinii osób z zewnątrz, bez wykształcenia medycznego lub doświadczenia z daną chorobą, może prowadzić do błędnego postrzegania sytuacji. To generuje niepokój, czy też niepotrzebny stres. Kiedy znajomy rzuci nam jakąś informację, która nas zdenerwuje lub zaniepokoi, sprawdźmy dokładnie, na spokojnie, czy to prawda, czy jest to  potwierdzone badaniami i zgodne z aktualną wiedzą naukową. 

O tym jak szukać rzetelnych informacji w sieci przeczytasz w naszym artykule: https://pacjencipacjentom.pl/jak-dotrzec-do-rzetelnych-informacji-w-internecie/

Podsumujmy podstawowe różnice pomiędzy faktem a opinią

FAKTOPINIA
można zweryfikować i udowodnićnie da się jej udowodnić
nie można się z nimi nie zgadzaćmożna się nie zgadzać z jakąś opinią
opiera się na badaniach i obserwacjachoparte na osobistym poglądzie
niewyrażany nacechowanym emocjonalnie słownictwemwyrażana zazwyczaj słownictwem nacechowanym emocjonalnie 
są niezmienne; uniwersalnezmieniana w zależności od osoby
przedstawia zdarzenie, które miało miejscenakreśla punkt widzenia na dane zdarzenie
nie podlega dyskusjimożna z nią dyskutować

W tekstach internetowych należy skupić się na tym, czy dane informacje są rzetelne, ale też, czy mamy do czynienia z opinią jakiegoś człowieka, specjalisty. Przede wszystkim, czy te wiadomości i wypowiedzi są potwierdzone badaniami naukowymi. W internecie dostępne są liczne strony poruszające tematykę związaną z myśleniem krytycznym, gdzie znaleźć można ćwiczenia, których celem jest pomoc czytelnikowi w oddzieleniu opinii od faktów i wykształcenie w nim tej umiejętności na przyszłość 🙂 Zachęcamy też do zajrzenia do naszego tekstu o tym jak włączyć krytyczne myślenie: https://pacjencipacjentom.pl/jak-myslec-krytycznie/

Artykuł opublikowany w ramach realizacji projektu „Rozwijamy aplikację Pacjenci Pacjentom z Tobą”, realizowanego z dotacji programu Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy finansowanego przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach Funduszy EOG.